Nowy PROJEKT w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej w Przemyślu
Komu bije nadsański dzwon?
Przemyśl słynie z dzwonów, zarówno ze względu na dużą ilość świątyń, w których biją dzwony, jak również na odlewnię ludwisarską Felczyńskich, która utworzona w Kałuszu w 1808 roku i po wojnie przeniesiona do Przemyśla, prowadzi nieprzerwanie swoją działalność. Kolejnym "dzwonowym" miejscem w mieście nad Sanem jest późnobarokowa Wieża Zegarowa, w której mieści się Muzeum Dzwonów i Fajek. Jednak nie tylko Przemyśl ma swe rozkołysane "spiże", ale w pejzażu kulturowym Pogórza Przemyskiego i Pogórza Dynowskiego można odnaleźć ciekawe dzwony i jeszcze ciekawsze wspomnienia związane z tymi kościelnymi instrumentami.
Dzięki projektowi pt. Dzwony w pejzażu pogranicza nadsańskiego, który jest obecnie realizowany przez pracowników Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu w ramach programu ministerialnego na 2017 rok: Kultura ludowa i tradycyjna, zapewne uda się ocalić od zapomnienia wspomnienia związane z lokalnymi dzwonami. Celem projektu jest przede wszystkim dokumentacja i archiwizacja materialnego i niematerialnego dziedzictwa dzwonów występujących w pejzażu pogranicza nadsańskiego, od Krasiczyna do Mrzygłodu, w gminach Krasiczyn, Krzywcza, Dubiecko, Dynów, Nozdrzec, Dydnia i Sanok. Niniejszy projekt polega na badaniach terenowych - etnograficznych wywiadach swobodnych z mieszkańcami wsi i proboszczami lokalnych parafii, inwentaryzacji dzwonów, dokumentacji fotograficznej i filmowej dzwonów i dzwonnic. Efekty tej pracy pozwolą udokumentować i rozpropagować tematykę kampanologiczną wśród przemyślan i turystów odwiedzających ziemię przemyską.
W kulturze chrześcijańskiej dzwon był i nadal jest symbolem głosu Boga, zwołującym do świątyń. W wierzeniach ludowych miał apotropeiczną moc, a dla dawnych mieszkańców miast i wsi był sygnałem ostrzegawczym i "zegarem" określającym rytm dnia. Co pozostało dziś z różnorodnych funkcji dzwonu? Jak w epoce postindustrialnej odbierany jest dzwon i czy nadal istnieje potrzeba słuchania codziennej i odświętnej muzyki dzwonu? Na te pytania szukamy odpowiedzi w bezpośrednich kontaktach z mieszkańcami różnych miejscowości pogranicza nadsańskiego.
Dzwony zawieszone wysoko w wieżach dzwonniczych często pozostają poza zasięgiem wzroku, dlatego trudno dostrzec ich wyraz artystyczny, kunszt ludwisarski czy chrześcijańskie inskrypcje, tylko dźwięk zdradza ich istnienie. Ze wstępnych, bardzo pobieżnych analiz wywiadów wynika, że społeczność lokalna, na co dzień, często nie słyszy i nie wsłuchuje się w bicie dzwonów, gdyż są zjawiskiem "długiego trwania" i tak oczywistym, że nie skłaniającym do refleksji. Dopiero zadawane pytania i rozmowa o dzwonach, wielu mieszkańcom pogranicza nadsańskiego pozwala spojrzeć na te idiofoniczne instrumenty z innej perspektywy i odkryć na nowo ich religijno-symboliczne znaczenie.
W dzwonach i dzwonnicach zawarta jest bogata tradycja pokoleń zamieszkujących te ziemie. Warto odkrywać i zgłębiać tematykę dzwonową, gdyż w pamięci mieszkańców nadsańskich miejscowości coraz mniej jest wspomnień dotyczących funkcji i znaczenia dzwonów.
Przemyśl słynie z dzwonów, zarówno ze względu na dużą ilość świątyń, w których biją dzwony, jak również na odlewnię ludwisarską Felczyńskich, która utworzona w Kałuszu w 1808 roku i po wojnie przeniesiona do Przemyśla, prowadzi nieprzerwanie swoją działalność. Kolejnym "dzwonowym" miejscem w mieście nad Sanem jest późnobarokowa Wieża Zegarowa, w której mieści się Muzeum Dzwonów i Fajek. Jednak nie tylko Przemyśl ma swe rozkołysane "spiże", ale w pejzażu kulturowym Pogórza Przemyskiego i Pogórza Dynowskiego można odnaleźć ciekawe dzwony i jeszcze ciekawsze wspomnienia związane z tymi kościelnymi instrumentami.
Dzięki projektowi pt. Dzwony w pejzażu pogranicza nadsańskiego, który jest obecnie realizowany przez pracowników Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu w ramach programu ministerialnego na 2017 rok: Kultura ludowa i tradycyjna, zapewne uda się ocalić od zapomnienia wspomnienia związane z lokalnymi dzwonami. Celem projektu jest przede wszystkim dokumentacja i archiwizacja materialnego i niematerialnego dziedzictwa dzwonów występujących w pejzażu pogranicza nadsańskiego, od Krasiczyna do Mrzygłodu, w gminach Krasiczyn, Krzywcza, Dubiecko, Dynów, Nozdrzec, Dydnia i Sanok. Niniejszy projekt polega na badaniach terenowych - etnograficznych wywiadach swobodnych z mieszkańcami wsi i proboszczami lokalnych parafii, inwentaryzacji dzwonów, dokumentacji fotograficznej i filmowej dzwonów i dzwonnic. Efekty tej pracy pozwolą udokumentować i rozpropagować tematykę kampanologiczną wśród przemyślan i turystów odwiedzających ziemię przemyską.
W kulturze chrześcijańskiej dzwon był i nadal jest symbolem głosu Boga, zwołującym do świątyń. W wierzeniach ludowych miał apotropeiczną moc, a dla dawnych mieszkańców miast i wsi był sygnałem ostrzegawczym i "zegarem" określającym rytm dnia. Co pozostało dziś z różnorodnych funkcji dzwonu? Jak w epoce postindustrialnej odbierany jest dzwon i czy nadal istnieje potrzeba słuchania codziennej i odświętnej muzyki dzwonu? Na te pytania szukamy odpowiedzi w bezpośrednich kontaktach z mieszkańcami różnych miejscowości pogranicza nadsańskiego.
Dzwony zawieszone wysoko w wieżach dzwonniczych często pozostają poza zasięgiem wzroku, dlatego trudno dostrzec ich wyraz artystyczny, kunszt ludwisarski czy chrześcijańskie inskrypcje, tylko dźwięk zdradza ich istnienie. Ze wstępnych, bardzo pobieżnych analiz wywiadów wynika, że społeczność lokalna, na co dzień, często nie słyszy i nie wsłuchuje się w bicie dzwonów, gdyż są zjawiskiem "długiego trwania" i tak oczywistym, że nie skłaniającym do refleksji. Dopiero zadawane pytania i rozmowa o dzwonach, wielu mieszkańcom pogranicza nadsańskiego pozwala spojrzeć na te idiofoniczne instrumenty z innej perspektywy i odkryć na nowo ich religijno-symboliczne znaczenie.
W dzwonach i dzwonnicach zawarta jest bogata tradycja pokoleń zamieszkujących te ziemie. Warto odkrywać i zgłębiać tematykę dzwonową, gdyż w pamięci mieszkańców nadsańskich miejscowości coraz mniej jest wspomnień dotyczących funkcji i znaczenia dzwonów.
