WARTO WIEDZIEĆ: PRAWO PRACY - KIEDY MOGĘ IŚĆ NA URLOP WYPOCZYNKOWY ?
Pan Czesław chciał iść na urlop w miesiącu lipcu, zarezerwował już termin na wakacje w Chorwacji. Jednak pracodawca narzuca mu termin urlopu w innym przedziale czasowym niż jego rodzinny wyjazd. Pan Czesław chce wiedzieć czy pracownik ma coś do powiedzenia w kwestii terminu urlopu?
Kwestia terminu udzielanego pracownikowi urlopu wypoczynkowego bywa bardzo drażliwa. Zwłaszcza, kiedy pracodawca zatrudnia kilka czy kilkanaście osób i każdy chciałby mieć wolne właśnie na przełomie lipca i sierpnia.
Pracownik ma prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Prawa tego nie można "przenieść" do wykorzystania w przyszłości, ani zamienić na świadczenie pieniężne, poza wyraźnie przewidzianymi w prawie wyjątkami. A wynika to z tego, że celem urlopu jest zapewnienie pracownikowi wypoczynku. Każdy człowiek potrzebuje odpocząć, choćby tego nie chciał. Wola pracownika nie ma tutaj żadnego znaczenia.
Pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo. Kwestia terminu urlopu wygląda jednak inaczej, w zależności od tego, czy w zakładzie pracy działają związki zawodowe czy nie.
1. Jeśli związki zawodowe działają, to pracodawca ustala plan urlopów, biorąc pod uwagę wnioski pracowników co do terminów, ale i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Wnioski pracowników oczywiście nie są wiążące, więc może się okazać, że pracownik chciał mieć urlop w lipcu, a otrzymał we wrześniu. I jest to dopuszczalne. Plan urlopów jest opracowywany w porozumieniu ze związkiem zawodowym.
2. Inaczej jest wtedy, kiedy związków zawodowych nie ma. Wówczas pracodawca nie ustala planu urlopów, a termin urlopu pracownika ma być ustalony "po porozumieniu" z pracownikiem. Co jeśli pracodawca nie może się porozumieć z pracownikiem? Wtedy jest problem, bo z jednej strony Kodeks pracy przewiduje odpowiedzialność karną za nieudzielenie urlopu, z drugiej strony przywołuje się czasami stanowisko PIP, że pracodawca nie może przymusić pracownika do wykorzystania bieżącego urlopu, bo pracownik na taki urlop musi się zgodzić.
Czy zatem bez zgody pracownika pracodawca nie jest w stanie udzielić urlopu bieżącego i czy pracownik może skutecznie "zablokować" pracodawcę, jednocześnie prowadząc do kumulowania się urlopu niewykorzystanego?
W mojej ocenie sprawa nie jest taka jednoznaczna. To, że przepisy Kodeksu pracy wymagają "porozumienia" się z pracownikiem nie oznacza, że każdy brak porozumienia uniemożliwia udzielenie urlopu. Akurat w sprawie urlopów wypoczynkowych prawo nakłada obowiązki na obydwie strony stosunku pracy. Pracodawca urlopu ma udzielić, to po pierwsze. Ale pracownik z urlopu ma skorzystać i wypocząć, to po drugie, bo taki jest cel urlopu, czy się to pracownikowi podoba czy nie. Jeśli zatem pracownik, mając możliwość wyboru jednego z kilku terminów urlopu, albo mając możliwość przedstawienia własnej propozycji terminu tego nie robi, to nie można powiedzieć, by korzystał ze swojego prawa w sposób zgodny z jego społeczno - gospodarczym przeznaczeniem. Brak woli współpracy czy złośliwe nieakceptowanie propozycji pracodawcy nie uniemożliwia wydania - koniec końców - polecenia służbowego wykorzystania urlopu w konkretnym terminie. Takie polecenie nie będzie stanowiło naruszenia prawa. Oczywiście wszystko zależy od konkretnego stanu faktycznego. Nie podjęcie żadnych rozmów z pracownikiem, tylko próba narzucenia mu jednego terminu, nawet gdyby udzielenie urlopu w terminie pożądanym przez pracownika nie było dla pracodawcy uciążliwe, byłaby już niezgodna z prawem pracy.
Opracował: radca prawny dr Karol Kulig
K. Kulig & Współpracownicy. Kancelaria Prawa Pracy
Masz problemy związane z zatrudnieniem? Twój pracodawca nie przestrzega praw pracowniczych? Na te i inne problemy prawne pomogą prawnicy dyżurujący w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej na terenie Miasta Przemyśl. Rejestracja na wizyty odbywa się pod numerem telefonu: 16 678 62 29 od poniedziałku do piątku, w godz. 7.30 - 15.30.
Lokalizacje Punktów Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego w Przemyślu:
I. Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego prowadzony przez Stowarzyszenie Sursum Corda:
1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, przy ul. Leszczyńskiego 3 w Przemyślu, poniedziałek (poradnictwo obywatelskie) w godz. 8.00-12.00, od wtorku do piątku (pomoc prawna) w godz. 8.00-12.00;
II. Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej:
2. Miejski Dom Pomocy Społecznej, przy ul. Św. Brata Alberta 3 w Przemyślu, poniedziałek-wtorek w godz.: 10.00-14.00, środa-piątek: 15.00-19.00.
Kobiecie, która jest w ciąży udzielanie pomocy prawnej odbywa się poza kolejnością.
Projekt finansowany z budżetu Państwa, realizowany przez Miasto Przemyśl
Kwestia terminu udzielanego pracownikowi urlopu wypoczynkowego bywa bardzo drażliwa. Zwłaszcza, kiedy pracodawca zatrudnia kilka czy kilkanaście osób i każdy chciałby mieć wolne właśnie na przełomie lipca i sierpnia.
Pracownik ma prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego. Prawa tego nie można "przenieść" do wykorzystania w przyszłości, ani zamienić na świadczenie pieniężne, poza wyraźnie przewidzianymi w prawie wyjątkami. A wynika to z tego, że celem urlopu jest zapewnienie pracownikowi wypoczynku. Każdy człowiek potrzebuje odpocząć, choćby tego nie chciał. Wola pracownika nie ma tutaj żadnego znaczenia.
Pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo. Kwestia terminu urlopu wygląda jednak inaczej, w zależności od tego, czy w zakładzie pracy działają związki zawodowe czy nie.
1. Jeśli związki zawodowe działają, to pracodawca ustala plan urlopów, biorąc pod uwagę wnioski pracowników co do terminów, ale i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Wnioski pracowników oczywiście nie są wiążące, więc może się okazać, że pracownik chciał mieć urlop w lipcu, a otrzymał we wrześniu. I jest to dopuszczalne. Plan urlopów jest opracowywany w porozumieniu ze związkiem zawodowym.
2. Inaczej jest wtedy, kiedy związków zawodowych nie ma. Wówczas pracodawca nie ustala planu urlopów, a termin urlopu pracownika ma być ustalony "po porozumieniu" z pracownikiem. Co jeśli pracodawca nie może się porozumieć z pracownikiem? Wtedy jest problem, bo z jednej strony Kodeks pracy przewiduje odpowiedzialność karną za nieudzielenie urlopu, z drugiej strony przywołuje się czasami stanowisko PIP, że pracodawca nie może przymusić pracownika do wykorzystania bieżącego urlopu, bo pracownik na taki urlop musi się zgodzić.
Czy zatem bez zgody pracownika pracodawca nie jest w stanie udzielić urlopu bieżącego i czy pracownik może skutecznie "zablokować" pracodawcę, jednocześnie prowadząc do kumulowania się urlopu niewykorzystanego?
W mojej ocenie sprawa nie jest taka jednoznaczna. To, że przepisy Kodeksu pracy wymagają "porozumienia" się z pracownikiem nie oznacza, że każdy brak porozumienia uniemożliwia udzielenie urlopu. Akurat w sprawie urlopów wypoczynkowych prawo nakłada obowiązki na obydwie strony stosunku pracy. Pracodawca urlopu ma udzielić, to po pierwsze. Ale pracownik z urlopu ma skorzystać i wypocząć, to po drugie, bo taki jest cel urlopu, czy się to pracownikowi podoba czy nie. Jeśli zatem pracownik, mając możliwość wyboru jednego z kilku terminów urlopu, albo mając możliwość przedstawienia własnej propozycji terminu tego nie robi, to nie można powiedzieć, by korzystał ze swojego prawa w sposób zgodny z jego społeczno - gospodarczym przeznaczeniem. Brak woli współpracy czy złośliwe nieakceptowanie propozycji pracodawcy nie uniemożliwia wydania - koniec końców - polecenia służbowego wykorzystania urlopu w konkretnym terminie. Takie polecenie nie będzie stanowiło naruszenia prawa. Oczywiście wszystko zależy od konkretnego stanu faktycznego. Nie podjęcie żadnych rozmów z pracownikiem, tylko próba narzucenia mu jednego terminu, nawet gdyby udzielenie urlopu w terminie pożądanym przez pracownika nie było dla pracodawcy uciążliwe, byłaby już niezgodna z prawem pracy.
Opracował: radca prawny dr Karol Kulig
K. Kulig & Współpracownicy. Kancelaria Prawa Pracy
Masz problemy związane z zatrudnieniem? Twój pracodawca nie przestrzega praw pracowniczych? Na te i inne problemy prawne pomogą prawnicy dyżurujący w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej na terenie Miasta Przemyśl. Rejestracja na wizyty odbywa się pod numerem telefonu: 16 678 62 29 od poniedziałku do piątku, w godz. 7.30 - 15.30.
Lokalizacje Punktów Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego w Przemyślu:
I. Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego prowadzony przez Stowarzyszenie Sursum Corda:
1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, przy ul. Leszczyńskiego 3 w Przemyślu, poniedziałek (poradnictwo obywatelskie) w godz. 8.00-12.00, od wtorku do piątku (pomoc prawna) w godz. 8.00-12.00;
II. Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej:
2. Miejski Dom Pomocy Społecznej, przy ul. Św. Brata Alberta 3 w Przemyślu, poniedziałek-wtorek w godz.: 10.00-14.00, środa-piątek: 15.00-19.00.
Kobiecie, która jest w ciąży udzielanie pomocy prawnej odbywa się poza kolejnością.
Projekt finansowany z budżetu Państwa, realizowany przez Miasto Przemyśl
